‘Toen Elvira me vroeg voor deze serie portretten, heb ik direct “ja” gezegd. Mijn missie is het doorbreken van taboes en het bespreekbaar maken van psychische kwetsbaarheden. Ook mensen met de meest zware psychiatrische problemen hebben kwaliteiten op allerlei gebieden. We moeten toe naar een maatschappij waarin mensen worden gewaardeerd vanwege hun kwaliteiten.’
‘Zelf heb ik talloze manische psychoses en depressieve periodes doorgemaakt. Maar ik heb ook talenten: Ik ben communicatief sterk, zowel schriftelijk als mondeling. Ik ben betrokken, zelfstandig, probleemoplossend, ik kan goed positief denken en anderen motiveren. Bovendien kan ik schilderen, schrijven en theaterspelen.’ Malika is vastbesloten om haar krachten, ervaringen en inzichten in te zetten om anderen te inspireren. Ze heeft een gedichtenbundel geschreven, is bezig met een boek en er ligt een mooi plan voor een theatervoorstelling.
‘Ik maak een stuk van 15 minuten. In de eerste vier minuten laat ik zien hoe een manische depressie er van binnen uitziet. Iedere 30 seconden gebeurt er iets: 30 seconden manie, 30 seconden depressie en zo verder. Daarna neem ik het publiek mee in hoe een manie voelt, en net als ze er lekker inzitten, pats, dan hakt de depressie erin. Duistere gedachten: ik ben niks waard, niemand wil mij zien, ik ben een slechte moeder en de oorlog breekt uit. De voorstelling is een combinatie van muziek, dans en film.’
Malika wil graag een verbindende factor zijn tussen bedrijven en cliënten. ‘Mijn doel is werkgevers bewust en wegwijs te maken op het gebied van psychische kwetsbaarheid en werk. Door het visueel te brengen, kunnen mensen zich beter voorstellen hoe het is om zoiets mee te maken.’ Dit helpt om het heersende beeld te nuanceren en vooroordelen te verminderen.
Een voorliefde voor schrijven heeft Malika altijd al gehad. ‘Als kind had ik verhalenschriftjes die ik liet rondgaan onder een groepje vrienden. Iedereen schreef een zin en zo ontstonden de meest mooie verhalen. Schrijven en creativiteit, zijn voor mij ook manieren om mijn emoties te uiten en mijn ervaringen een plek te geven. Mijn naam, Malika, betekent letterlijk ‘koningin’, en tot mijn twaalfde werd ik inderdaad als een koningin verwend. Maar vanaf mijn puberteit had ik het lastig. Met mijn moeder had ik het niet leuk en met mijn vader ook niet, ze gingen uit elkaar toen ik zeven was. Mijn stiefvader pleegde op mijn 18e zelfmoord en zo kan ik nog wel even doorgaan. Het schrijven werkt therapeutisch voor mij. Of ik nu manisch ben, depressief of psychotisch, het gaat altijd door. Ik schrijf het van me af en zodra al die narigheid uit mijn pen vloeit, voelt het alsof het ook uit mijn systeem verdwijnt.’
‘Hoewel dit misschien niet voor iedereen geldt, heb ik wel degelijk het idee dat ik zelf invloed kan uitoefenen op de mate waarin tegenslagen mijn leven beïnvloeden.’ Door veel trainen en goede afspraken met zichzelf en hulpverleners, slaagt Malika er tegenwoordig in om een psychose binnen tien dagen de baas te zijn. ‘Dat heb ik aan mezelf te danken: ik heb al mijn trauma’s in de ogen gekeken en verwerkt. Wekelijks heb ik contact met het vakteam, zodat ik snel opgenomen kan worden als dat nodig is. Daarnaast slik ik trouw mijn medicatie en heb ik geleerd samen te werken met Dimence, waarbij ik akkoord ben gegaan met een crisisplan.’
Bij een depressie, geeft ze zichzelf drie dagen. Daarna gaat ze tóch sporten, ook al heeft ze geen zin. Ze gaat tóch vrijwilligerswerk doen, omdat ze weet dat het uit bed komen haar helpt. ‘Ook binnen een depressie heb je een keuze, zo voelt het voor mij. Daardoor kan ik nu behoorlijk meedraaien in de maatschappij. Ik ben vrijwilliger bij de cliëntenraad van Dimence, ik bied een luisterend oor in het Zelfregiecentrum, doe mijn eigen boodschappen en run mijn eigen huishouden. Ja, ik zit lekker in mijn vel.’
‘Mijn advies? Do try this at home: Ga voor de spiegel staan, kijk jezelf recht in de ogen en zeg: “ik kan alles”. Of – nog beter – bedenk een eígen persoonlijke mantra waardoor jij je goed voelt. Wat zijn jouw helpende gedachten? Voor mij werkt ook de mantra “ik heb alles” heel krachtig. Ik heb liefde, ik heb een huis, een inkomen, ik heb weer een goede band met mijn ouders, ik krijg kansen… Dit stelt me gerust en het relativeert mijn zorgen. Dus hoe donker de bladzijde op een bepaald moment ook lijkt, probeer positief te denken en zoek hulpmiddelen die je daarbij kunnen ondersteunen. Naast mantra’s heb ik bijvoorbeeld mijn eigen dromenboek, waarin ik al mijn toekomstplannen vastleg.’
‘I can dream, but I can also make my dreams happen. Laten we onze kracht ontdekken en onze dromen najagen, dan zijn de mogelijkheden oneindig.’