Ad Bergsma – Een dikke knuffel voor Naomi Osaka

Twomorrow-foto-blog-Naomi Osaka 2

Naomi Osaka heeft de wereld onbedoeld een parabel geschonken over wat er mis gaat op het werk met mensen die psychisch kwetsbaar zijn. Denkbeelden over mentale gezondheid verstoren de samenwerking op de werkvloer.

Ad Bergsma

Sta mij toe een vraag te stellen die ik soms tijdens presentaties gebruik. Waarom denkt u dat werkgevers bereid zijn mensen met ernstige psychische stoornissen een baan aan te bieden? Meestal luidt het antwoord van het publiek dat werkgevers graag maatschappelijk verantwoord willen ondernemen of loonsubsidie krijgen. Het antwoord dat standaard wordt vergeten is dat psychisch kwetsbare mensen simpelweg een bijdrage leveren aan het bedrijfsresultaat. Dat geldt zeker voor Naomi Osaka die de laatste jaren kampt met depressies, maar absoluut een sieraad is voor de sport. Geen enkele tennisster presteerde de afgelopen twee jaar zo goed op de grote toernooien.

De samenwerking met het toernooi van Roland Garos loopt mis, als Osaka op sociale media aankondigt de persconferenties de komende weken te zullen vermijden, omdat ze haar mentale gezondheid wil beschermen. De boetes die ze hiervoor zou krijgen, neemt ze voor lief. Ze hoopt dat die terechtkomen bij de geestelijke gezondheidszorg.

De toernooidirectie reageert hard. Als Osaka de persconferenties blijft weigeren, volgt niet alleen uitsluiting van het toernooi, maar ook van alle volgende grandslamtoernooien. De toernooidirectie ziet Osaka niet als worstelend mens, maar als een schakel in het eigen productieproces van televisievermaak. Eventuele tranen tijdens een persconferentie zijn in dit perspectief een soort bonus. Ze trekken alleen maar extra aandacht. De boodschap: geen enkele tennisser is groter dan de sport en deze 'diva' moet zich schikken in het uitgedachte systeem. Osaka trekt zich hierop terug uit het toernooi met de minst diva-achtige reden denkbaar. Ze wil niet dat de rel rond haar persoon afleidt van de sport.

Hoe moeten we de liefdeloze hardheid van de toernooidirectie tegenover zo'n mooie sporter verklaren? Mogelijk is de verwetenschappelijkte kijk op mentale gezondheid tussen de toernooidirectie en Osaka komen te staan. Ze zijn daardoor niet toegekomen aan een menselijke ontmoeting met aandacht voor elkaars standpunten en subjectieve beleving.

Osaka zet in het begin van de rel  gelijk hoog in door te zeggen dat de persconferenties een te grote aanslag doen voor haar mentale gezondheid. Op deze manier lijkt ze de verantwoordelijkheid voor haar afkeer van persconferentie te ontlopen. Ze is feitelijk niet meer op haar keuze aanspreekbaar, want geen goed bedoelend mens zou er bezwaar tegen kunnen hebben dat iemand de eigen mentale gezondheid beschermt. Osaka lijkt kwetsbaarheid te gebruiken als middel om haar zin te krijgen.

De toernooidirectie doet vervolgens een poging zowel de kool als de geit te sparen. Osaka moet zich blootstellen aan het vragenvuur, maar kan wel psychologische begeleiding krijgen om haar mentale gezondheid te beschermen. Dat is toch een beetje als iemand vragen in de drek te springen, omdat je daarna een douche ter beschikking stelt. Het gaat voorbij aan de beleving dat drek vies is.

Het trieste gevolg is dat beide partijen nu beschadigd zijn. De toernooidirectie heeft haar onvermogen om rekening te houden met sporters in de etalage gezet en Osaka zal voortaan door de pers op de huid gezeten worden voor smeuïge quotes over haar kwetsbaarheid. De oplossing is eenvoudig. Maak ieders subjectieve beleving van werk belangrijk. Dan hoeven werknemers geen beroep meer te doen op de psychologische begrippen om gehoord te worden. De werkgever heeft op haar beurt de psycholoog niet nodig als schaamlap voor de eigen dwingelandij en laat in plaats daarvan zien dat ieder er als mens toe doet. Zo voorkom je dat de psychische kwetsbaarheid centraal komt te staan in de omgang en op de werkvloer. Serena Williams bracht deze boodschap fraai onder woorden toen ze simpelweg zei: 'Ik snap wat ze doormaakt en zou willen dat ik haar even kon knuffelen'.